Gistermiddag, 28 april 2020, is op vragen van leden van de Tweede Kamer door minister Van Engelshoven van OCW gesteld dat individuele muzieklessen toegestaan zijn mits de regels van het RIVM in acht worden genomen.

Cultuurconnectie heeft u direct na deze opmerkelijke uitspraak hierover geïnformeerd, waarna er een heuse stormvloed aan vragen van leden en niet-leden richting Cultuurconnectie is ontstaan.

Individuele lessen kunnen we die opstarten voor alle leeftijden? Beperkt deze uitspraak zich alleen tot muziekonderwijs of geldt dit voor alle kunstonderwijs? Vanaf welke datum mogen individuele muzieklessen weer? Wordt hiervoor de sportdatum 29 april aangehouden of de onderwijsdatum 11 mei of geldt het per 20 mei? Hoe kun je lesgeven als de muziekscholen niet open mogen? Wanneer is het protocol klaar?

De letterlijke tekst van minister Van Engelshoven uit het niet gecorrigeerde stenografisch verslag, op de vraag van mevrouw Belhaj (D66) luidde: “De muziekscholen weer openen is echt een kwestie bij een nieuw afwegingsmoment. Een-op-eenlessen kunnen wel, mits je ze met de anderhalvemetermaatregel organiseert.” en “Muziekscholen blijven nog onder het verbod op samenkomsten vallen. Dat geldt ook voor koren en toneelclubs. Daar wordt weer naar gekeken als we een volgend moment van besluitvorming hebben.”.

Dit geeft enerzijds wat gewenste duidelijkheid, maar anderzijds roept het dus vele vragen op. Deze vragen heeft Cultuurconnectie dan ook direct na de uitspraken van de minister nogmaals gesteld aan OCW; Mogen individuele andere lessen in andere disciplines dan ook? Mogen 1 op 2 lessen ook? (voldoen aan niet meer dan 3 mensen in een ruimte). Mag dat alleen thuis? Of ook op de muziekschool? In een aparte ruimte? Mits ze aan de voorwaarden van het RIVM voldoen? Is dat een verplicht protocol of een ander protocol?

Helaas moeten we vaststellen dat Cultuurconnectie de sluitende antwoorden hierop niet ontvangen heeft. We hebben deze (en alle andere vragen) al eerder bij het ministerie van OCW (en alle andere relevante ministeries en bevoegde instanties) gesteld. Daar zijn tot op heden geen andere antwoorden op gekomen, dan de melding die de minister gisteren gedaan heeft. Het is voor ons lastig om de, overigens geheel terechte, vragen van onze leden te beantwoorden zonder dat daarvoor een officieel antwoord voor handen is van de bevoegde instanties.

Na de laatste aanpassingen van de maatregelen vanuit de rijksoverheid op 21 april 2020 bleek er onduidelijkheid te zijn over de vraag in welke vorm muziekonderwijs wel of niet mogelijk zou zijn. Cultuurconnectie en de KNMO hadden naar aanleiding van deze onduidelijkheid het ministerie van OCW om duidelijkheid gevraagd. Het verbod op samenkomsten (dus groepslessen) blijft tot en met 19 mei 2020 aanstaande onverminderd van kracht. Het verbod blijft dus van toepassing op de groepsactiviteiten van muziekscholen, koren, muziekverenigingen en dergelijke. Een verdere versoepeling per 20 mei 2020 is eventueel mogelijk op basis van een advies van het Outbreak Managent Team (OMT), een besluit van het kabinet en indien er een protocol aanwezig is.

Tot nu toe hebben we de lijn gehanteerd u te informeren zodra de maatregelen daadwerkelijk concreet uitgewerkt en geaccordeerd waren. We stappen nu van die lijn af en doen een poging om de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden en de huidige kennis zo goed mogelijk te duiden, in de wetenschap dat aan onze redenering in de beantwoording geen enkel recht ontleend kan worden. Op voorhand ontbreekt iedere formele bevestiging en regie van het ministerie van OCW. Navraag leert dat het ministerie de vragen wel onder de aandacht van het OMT zal brengen. Het is echter de verwachting dat hier niet snel duidelijkheid over gegeven zal worden. Vragen die gesteld zijn, maar onderstaand niet beantwoord worden, voegen wij toe aan de F.A.Q. op onze microsite.

Individuele muzieklessen mogen weer, vanaf welke datum? 
Een datum is niet genoemd, dus als het mag, dan ook per heden.

Individuele muzieklessen mogen weer, voor alle leeftijden?
Hiervoor is geen aanwijzing gegeven. De algemene lijn is voor iedereen in Nederland: blijf zoveel mogelijk thuis. Werk thuis indien mogelijk en ga alleen naar buiten als dat nodig is: boodschappen doen, de hond uitlaten, een frisse neus halen of iets voor een ander te doen. Blijf op 1,5 meter afstand van anderen, behalve binnen uw gezin/huishouden. Ga zoveel mogelijk alleen op pad. Deze redeneertrant volgend betekent dat er geen individuele muzieklessen aan volwassenen gegeven zouden moeten worden, omdat men er het huis voor verlaat (zowel op locatie bij de ontvanger van de les, dan wel bij de docent). Digitale vormen zijn uiteraard wel toegestaan.

Is het mogelijk duo-les te geven, of geldt de mogelijkheid echt alleen voor privélessen?
Zoals door de minister van OCW aangegeven: “Een-op-eenlessen kunnen wel, mits je ze met de anderhalvemetermaatregel organiseert.”. Derhalve lijken alleen privélessen toegestaan, duo-lessen niet.

Beperkt deze uitspraak zich alleen voor muziekonderwijs of geldt dit voor alle kunstonderwijs?
Er is gesproken over muziekonderwijs, maar de redeneerlijn volgend dat individuele lessen zijn toegestaan, mits de RIVM richtlijnen gehanteerd worden, zou je kunnen stellen dat ook individuele schrijflessen, dramalessen, fotografielessen, enzovoorts mogen, indien de RIVM richtlijnen gehanteerd worden. Hierover is geen uitsluitsel gegeven door het ministerie van OCW.

Is er verschil in instrumenten? (zang/blaas/toets/strijk)
Hiervoor is geen aanwijzing gegeven. Het protocol voorziet hier niet in, wel heeft Cultuurconnectie het initiatief genomen om met alle betrokken partijen zoals directies, docenten en Arbodienst, een branchespecifieke invulling te maken. Daar wordt op dit moment aan gewerkt, zodra die invulling gereed is zal die openbaar gemaakt worden.

Hoe vaak moeten de (vaste) instrumenten en de lokalen worden schoongemaakt?
Hiervoor is een protocol (zie ook onderstaand); reinig gebruikte cursusmaterialen regelmatig. Voor locatie en lokalen zijn speciale paragrafen opgenomen.

Mag de les ook op muziekscholen (en centra voor de kunsten) gegeven worden?
De algemene noodverordening stelt dat bioscopen, theaters, concertzalen, bibliotheken, musea en erfgoed met een publieksfunctie gesloten blijven tot en met 19 mei 2020. Ook culturele activiteiten, zoals voorstellingen, tentoonstellingen en concerten zijn verboden tot en met 19 mei. Hoewel muziekscholen, centra voor de kunsten en volksuniversiteiten niet met naam en toenaam genoemd worden, ligt het voor de hand dat deze gebouwen ook gesloten blijven. De minister van OCW heeft dat gisteren in de Tweede Kamer ook nog bevestigd: “De muziekscholen weer openen is echt een kwestie bij een nieuw afwegingsmoment.”.

Openstelling gebouwen met een publieksfunctie is nog niet mogelijk, dus hoe verhoudt zich dat tot lesgeven op bijvoorbeeld muziekscholen. Geldt het alleen voor particuliere lessituaties? 
Ja, alleen voor particuliere lessituaties lijkt voor de hand te liggen, zie hierboven. Overigens valt een gebouw waar mensen naar binnen gaan voor (privé)les ook te beschouwen als een gebouw met een publieksfunctie.

Kinderen en jongeren mogen vanaf 29 april georganiseerd buiten sporten. Geldt dat ook voor culturele activiteiten?
Vooralsnog niet. Gemeenten maken hierover afspraken met sportverenigingen en buurtsportcoaches; er kunnen daardoor verschillen tussen gemeenten ontstaan. De verantwoordelijkheden voor toestemming zijn verdeeld tussen Rijk en voorzitter veiligheidsregio. De minister van Medische Zorg heeft mede namens de minister voor Justitie en Veiligheid een aanwijzing gegeven aan de voorzitters van de veiligheidsregio’s om hun bevoegdheden op het terrein van openbare orde en veiligheid in te zetten om de verdere verspreiding van COVID-19 tegen te gaan. De voorzitter kan bijvoorbeeld een noodbevel geven of een noodverordening vaststellen (om de door de minister afgekondigde maatregelen uit te voeren en te handhaven).

Ruimtes, hoe maken we ze coronaproof?
Hiervoor is een protocol (zie ook onderstaand).

Hoe garandeer je de veiligheid van je docenten?
Hiervoor is een protocol (zie ook onderstaand). Naar aanleiding van het protocol wordt een werkgroep ingesteld waarin partijen invulling gaan geven aan specifieke maatregelen naast onderliggend protocol. Daarbij wordt rekening gehouden met organisaties, medewerkers, deelnemers/cursisten, ouders van (minderjarige) deelnemers/cursisten, als ook het verschil in groepslessen (groot en klein) en individuele lessen. Ook wordt gekeken naar soort: muziekles, theaterles, dansles, et cetera. In de werkgroep nemen naast leden van Cultuurconnectie ook de vakbonden, Arboned als arbodienstverlener en de KNMO plaats.

Zijn coronatesten mogelijk voor kunstdocenten? (net als in PO)
Hiervoor is geen aanwijzing gegeven.

Wanneer is het protocol klaar, kunnen we al iets ontvangen?
Vanaf 2 april is Cultuurconnectie al bezig met een protocol voor de branche. We hebben als een van de eerste branches in Nederland in samenwerking met MKB-Nederland/VNO-NCW een protocol opgesteld dat ter beoordeling aan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) gestuurd is. Met de telkens wisselende maatregelen en richtlijnen merkten we dat de eisen steeds aangepast en zwaarder werden, maar het ‘stempel’ daarmee ook. Diverse ministeries en organisaties worden bij het proces betrokken. Zo is het protocol inmiddels langs schoonmaakbranche, arbodienst en vakbonden gegaan en ligt nu in definitieve vorm voor ter beoordeling. Na de uitspraken van minister Van Engelshoven is zowel door Cultuurconnectie als MKB-Nederland/VNO-NCW de urgentie nogmaals benadrukt bij EZK (zie ook onderstaand).

Eerder heeft Cultuurconnectie het ministerie van OCW het navolgende dilemma voorgelegd: is onze sector gesloten? Dan is een protocol een voorwaarde voor openstelling, echter geen garantie voor al dan niet openstelling. Is onze sector geen gesloten sector? Dan is een protocol niet voorwaardelijk en kan het voorliggende protocol gedeeld worden. OCW heeft hierin nog altijd geen duidelijkheid gegeven. Gezien de uitspraken van minister Van Engelshoven en de grote vraag naar het protocol hebben wij echter besloten het voorliggende protocol nu wel te delen, zonder daar dan ook welke conclusie aan te verbinden. Wij wijzen er dan ook nadrukkelijk op dat dit protocol niet het stempel heeft van de bevoegde instanties waarop wij wachten en het derhalve zo kan zijn dat er later een aangepast (voorwaardelijk) protocol beschikbaar gesteld wordt.

Bekijk het Protocol verantwoord naar een les/cursus/training (sector cultuureducatie) voor muziekscholen, centra voor de kunsten en volksuniversiteiten, zowel voor individuele als groepslessen (versie 29-4-2020).

Ondanks dat de gebouwen gesloten blijven, is werken in de cultuureducatie, onder voorwaarden, wel toegestaan. Digitaal aanbod van cultuureducatie is toegestaan (wenselijk zelfs). En cultuureducatie in het regulier onderwijs, kan op verzoek van de school plaatsvinden wanneer scholen in het basisonderwijs, inclusief het speciaal (basis)onderwijs en de dag- en gastouderopvang, op 11 mei aanstaande hun deuren openen.

Wij adviseren om daar waar individuele muzieklessen weer worden opgestart nadrukkelijk rekening te houden met de door de RIVM gestelde regels om verspreiding van het virus te voorkomen. Op de website van het RIVM is steeds de meest actuele en volledige informatie terug te vinden. Vanzelfsprekend houden wij u ook via onze speciale informatiepagina op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en de gevolgen binnen de branche kunst- en cultuureducatie.

Aan bovenstaande informatie, alsmede het protocol in de huidige versie (versie 29-04-2020), kunnen geen rechten worden ontleend.