Cultuurconnectie heeft onderzoek laten uitvoeren naar ‘culturele multifunctionele organisaties’ (hierna ‘mfo’) in Nederland. Dit zijn organisaties die meerdere culturele functies voor het publiek vervullen, zoals kunstencentrum, muziekschool, volksuniversiteit, bibliotheek, podium, museum, enzovoorts. Tijdens haar najaarscongres op 17 november 2022 heeft Cultuurconnectie het rapport aan het ministerie van OCW aangeboden en hoopt daarmee de politieke en landelijke aandacht voor dit onderwerp te krijgen die het verdient. Hiermee is het rapport ook publiekelijk beschikbaar gekomen en is via de website van Cultuurconnectie te downloaden.

Het onderzoek registreerde een verrassend hoog aantal mfo’s die in 130 verschillende Nederlandse gemeenten culturele functies aanbieden voor het publiek, vaak in een relatief groot verzorgingsgebied. De discipline kunst- en cultuureducatie is daarbij (na de podiumfunctie) de meest voorkomende (65%) culturele functie. Daarnaast zijn ook plannen aangetroffen voor de vorming van nog meer mfo’s en deze zijn ook zorgvuldig in kaart gebracht. De ontwikkeling en vorming van dit soort organisaties vraagt ons als branche en brancheorganisatie, maar vooral ook beleidsmakers, om met een hernieuwde blik naar de branche te kijken. Wij kunnen ook met enige zekerheid vaststellen dat dit resultaat een onderschatting is van het werkelijke aantal: met aanvullend onderzoek en uitgebreidere onderzoeksmiddelen zullen er meer organisaties van dit type geïdentificeerd kunnen worden.

De vorming van dergelijke mfo’s is het resultaat van verschillende prikkels: enerzijds overheidsbeleid gericht op bundeling van cultureel aanbod en het efficiënt benutten van overheidsmiddelen, en anderzijds de behoefte van de markt aan een centraal punt dat meerdere culturele functies als maatschappelijke taak binnen een groter verzorgingsgebied kan vervullen. Het onderzoek toont aan dat de ontwikkeling van mfo’s veel harder is gegaan dan eerder verwacht en dat dit proces zich nog steeds doorzet.

Naast de onmiskenbare meerwaarde van dit type culturele organisatie vraagt deze nieuwe organisatievorm om nieuw beleid en regelgeving. Beleid en regelgeving zijn momenteel namelijk vooral afgestemd op de afzonderlijke (culturele) functies en stelt mfo’s voor soms onmogelijke uitdagingen om aan de verschillende eisen, die uit even verschillende hoeken gesteld worden, te voldoen. Zo hebben mfo’s doorgaans te maken met bijvoorbeeld: verschillende kaders omtrent wet- en regelgeving (e.g. Wsob, corona-protocollen), meerdere cao’s en meerdere pensioenfondsen (overlap, ongelijke arbeidsvoorwaarden tussen collega’s), meerdere btw-regimes (administratieve druk, conflicterende regelgeving), meerdere belangenorganisaties (wie doet de dienstverlening voor mfo’s?), veelal meerdere partners of opdrachtgevers en ga zo maar door.

Cultuurconnectie heeft zich gerealiseerd dat de opgang van dit organisatietype de grenzen van de eigen branche overstijgt en ook de aanpalende branches in de cultuursector raakt. Niet alleen het aantal, maar ook de brede opkomst van dit organisatietype maakt duidelijk, dat de mfo niet meer weg te denken is uit het culturele landschap. Bij het publiek maken van dit rapport past daarom volgens ons een zo hoog mogelijk ingangsniveau. Cultuurconnectie zal daarom aan beleidsmakers en -beslissers op alle mogelijke niveaus de aandacht voor dit onderwerp vragen die het verdient.

Het rapport is, in twee delen, via onderstaande links te downloaden:

• Deel 1 - Culturele MFOs - Atlas Research.pdf
• Deel 2 - Toekomstplannen MFOs - Atlas Research.pdf
  
  

Het onderzoek is uitgevoerd door Atlas Research in opdracht van Cultuurconnectie. Heeft u vragen of opmerkingen over het rapport? Neem dan contact met ons op via info@cultuurconnectie.nl of telefonisch via 030-2303740.